عفونت و آبسه ناحیه مقعد باید سریعا تشخیص داده شده و درمان شود تا احتمال خطرات و عوارض کاهش یابد. عارضه مهم آن ایجاد فیستول مقعدی است.
آبسه چگونه ایجاد میشود
- کریپت یا غدد کوچکی در ناحیه جدار پوششی کانال مقعد وجود دارند که ترشحاتی را تولید میکنند
- ترشحات ازطریق مجاری و سوراخهایی به کانال مقعد ریخته شده و کمک میکنند تا مدفوع راحت تر دفع شود .
- گاهی بعلت نامعلوم در داخل این غده ها میکروب رشد کرده باعث ایجاد عفونت میشود
- اکثرا عضلات اسفنکتر مقعد از گسترش عفونت جلوگیری میکنند.
- اگر عفونت از سد عضله بگذرد به بافت اطراف مقعد منتشر و پس از چند روز باعث ایجاد آبسه میشود.
- در صورت عدم درمان مناسب عفونت بالا تا کف لگن و در پایین تا پوست دور مقعد میتوانند گسترش پیدا کند .
روند ایجاد آبسه
در ناحیه دچار عفونت , باکتری ها مرتب تکثیر پیدا میکنند و دفاع بدن یعنی گلبولهای سفید به ناحیه وارد میشوند تا میکروبها را از بین ببرند و در طی این پروسه مرکز ناحیه عفونی تبدیل به مایع غلیظی میشود که حاوی میکروبها و گلبولهای سفید و بافت مرده ناحیه است . که در صورت عدم درمان مناسب عفونت به بافتهای مجاور گسترش مییابد و در بالا تا کف لگن و در پایین تا پوست دور مقعد میتوانند گسترش پیدا کند .
انواع آبسه مقعدی
- میتواند سطحی باشد و زیرپوست دور مقعد ایجاد شود که شایع تر است و راحت تشخیص داده میشود.
- نوع عمقی که به بافتهای بالاتر تا لگن گسترش پیدا میکند که تشخیص و درمان آن سخت تر میباشد.
علت ایجاد بیماری
- علت ایجاد آبسه ناحیه مقعد دقیقا مشخص نیست.
- در افرادی که یکبار دچار این بیماری شده اند به احتمال 30 درصد مجددا عفونت و آبسه ناحیه مقعد ایجاد خواهد شد .
- رابطه مستقیم بین تشکیل آبسه مقعدی و یبوست ، اسهال و بهداشت ضعیف هنوز ثابت نشده است .
- در مردان و دهه سوم و چهارم زندگی بیشتر دیده میشود.
- در افرادی که دچار بیماری دیابت , ایدز, سل , شقاق مقعدی میباشند بیشتر دیده میشود .
- در بیماری التهابی روده , بیماری های مقاربتی , افراد با ایمنی ضعیف بعلت شیمی درمانی یا مصرف کورتون , بیماری و عفونت لگنی شایع تر است .
- رابطه جنسی مقعدی افراد را مستعد این بیماری میکند.
علایم آبسه مقعدی :
- درد دایمی ناحیه مقعد که اخیرا ایجاد شده و موقع دفع و نشستن تشدید میشود.
- تب و لرز ضعف و بیحالی و احساس بیماری
- احساس وجود توده داخل مقعد یا برجستگی در مقعد
- قرمزی التهاب دور مقعد
- گاهی جوش متورم دردناک روی پوست دور مقعد
- خروج ترشحات چرکی و خونابه اگر آبسه به داخل مقعد یا پوست باز شود.
تشخیص بیماری :
اغلب با شرح حال ومعاینه تشخیص داده میشود . گاهی نیاز به انجام سونوگرافی یا سی تی اسکن وجود دارد.
درمان :
- مراجعه سریع به متخصص جراحی عمومی جهت درمان هر چه سریع ترجهت جلوگیری ازایجادعوارض و مشکلات بعدی ضروری میباشد.
- عدم تخلیه آبسه و یا تخلیه خودبخود آبسه هر دو مشکل ساز است .
- بهترین نتیجه درمان در این بیماری وقتی حاصل میشود که آبسه به طریق مناسب و در نزدیکترین محل به حاشیه مقعد با چاقوی جراحی باز و تخلیه شود محتویات آبسه خالی شده تمام فضاهای بسته داخل آبسه باز و بطرز درستی با محلولهای لازم شستشو داده شود و زخم برای تخلیه فضای آبسه باز گذاشته شود.
- اگرهمزمان فیستول وجود دارد باید جراحی شود .
- باز شدن خودبخود آبسه و یا بعلت گذاشتن مرهم باعث ایجاد فیستول مقعدی در درصد بالایی از افراد مبتلا میشود.
بعد از تخلیه آبسه , علایم بیمار به سرعت فروکش میکند و دو تا سه هفته طول میکشد تا محل عمل ترمیم شود . مراجعه مرتب به پزشک تا بهبودی کامل و اطمینان از اینکه فیستول ایجاد نشده لازم میباشد .
بهتر است این عمل در بیمارستان و با بیهوشی عمومی یا بیحسی نخاعی انجام گیرد تا درمان درستی انجام شود ولی آبسه های محدود و کوچک را میتوان در مطب هم تخلیه کرد.
آنتی بیوتک تزریقی در موارد شدید تجویز میشود. مصرف آنتی بیوتیک خوراکی تا مهار کامل بیماری ادامه میابد.
عدم درمان مناسب و به موقع میتواند باعث ایجاد عوارض زیر شود :
- انتشارگسترده بیماری به بافتهای مجاورو انتشار عفونت از طریق خون که باعث فوت بیمار میشود.
- فیستول مقعدی که در 40 تا 60 درصد موارد ایجاد میشود.
- بی اختیاری مدفوع
- ایجاد سرطان در آینده
